चैत्र ८, २०७२- बेलायती राजकुमार ह्यारी नेपालीको जीवनदेखि मोहित भएका छन् । नेपाल–बेलायत कूटनीतिक सम्बन्ध स्थापनाको दुई सय वर्ष प्रवेशको अवसरमा नेपाल भ्रमणमा आएका ह्यारीले आइतबार पाटन र भक्तपुरका विभिन्न क्षेत्र घुमे । पाटनमा उपस्थित ठूलो जमातसँग उनले भूकम्पले भत्किएका भवनबारे चासोसमेत राखे ।
 
‘विपतमा पनि तपाईंहरूको मुहारमा हाँसो देख्दा म लट्ठ भएँ,’ नेपाल भ्रमणमा रहेका राजकुमार ह्यारी अर्थात् हेनरी चाल्र्स अल्बर्ट डेभिडले उपत्यकाका विभिन्न भ्रमणमा सर्वसाधारणसँग भने, ‘तपाईंहरूको जीवन जिउने शैलीलाई मान्नैपर्छ ।’

पुनर्निर्माण कहिलेसम्ममा सकिएला, त्यसमा आफूहरूको कस्तो योगदान चाहिएलाजस्ता जिज्ञासासमेत उनले राखे । भक्तपुरमा उनले भूकम्पपीडितसँग प्रत्यक्ष भेटेर कुराकानी गरे । ‘तपाईंहरूको अवस्था कस्तो छ, कसरी दैनिकी चलेको छ ?’ उनले जान्न चाहे ।

भक्तपुर नगरपालिका १० व्यासीकी आकृति सुवालको घर भूकम्पले भत्कियो । उनको ४ जनाको परिवार ११ महिनायता सानो व्यासीस्थित अस्थायी शिविरमा बसोबास गरिरहेको छ ।

साँघुरो टेन्टमा बसेर एसएलसी परीक्षाको तयारी गरिरहेकी आकृतिसँग राजकुमार ह्यारीले टेन्टको अवस्थाबारे जिज्ञासा राखे । भूकम्पले पढाइ र बसाइमा पारेको प्रभावबारे प्रश्न सोधे । ‘ह्यारीले टेन्टको अवस्था र एसएलसी पूर्वतयारीबारे सोध्नुभयो,’ उनले भनिन्, ‘टेन्टमा बत्तीको समस्या छ, बस्ने ठाउँ अप्ठयारो छ र पूर्वतयारी सकेसम्म राम्रै भइरहेको छ भनें ।’ उनका अनुसार भूकम्पपीडितलाई हेरेर ह्यारी दु:खी देखिए ।

सानो व्यासीस्थित भूकम्पपीडितको अस्थायी टेन्टमा ६० परिवार बस्दै आएका छन् । तीमध्ये तीनवटा टेन्टमा छिरे । हिउँद–वर्षा टेन्टमै बिताएका भूकम्पपीडितको शिविर छिरेका बेलायती राजकुमारले भूकम्पपीडितको हालको अवस्था, पछिको योजना, शिविर बस्ने समय र सरकारले भूकम्पपीडितलाई गरेको सहयोग तथा सरकारी योजनाबारे जिज्ञासा राखेका थिए ।

‘भूकम्पपीडितलाई सरकारले सहयोग गरेको तर भारतको अघोषित नाकाबन्दीले पीडितलाई थप समस्या पारेको जानकारी दियौं,’ शिविर व्यवस्थापन समितिका संयोजक पुरुषोत्तम सुवालले भने ।

भूकम्पपीडित रामदेवी पराजुलीले ह्यारीले टेन्टको अवस्था देख्दा दु:खी देखिएको बताइन् । ‘टेन्ट एकदम पुरानो देखियो । यो पहिला सेतो थियो होला, कालो भइसकेछ भन्नुभयो,’ उनले भनिन्, ‘कहिले फेर्नुहुन्छ ? यहाँ कतिन्जेल बस्नुहुन्छ ? भनेर सोध्नुभयो ।’ उनले आफूहरूले घर बनाउनै अन्योल भएकाले कतिन्जेल बस्नुपर्ने हो थाहा नभएको बताएको जानकारी दिइन् । ह्यारी शिविरबाट दरबार स्क्वारसम्म पैदलै गए ।

उनले आइतबारै राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीसँग शिष्टाचार भेट गरेका छन् । त्यस क्रममा उनले नेपालीको धैर्य र साहस देखाउने गुण रहेको बताएका थिए । ‘विपतमा पनि धैर्य र साहस देखाउने गोर्खाली सैनिकको गुण सबै नेपालीमा रहेको मैले प्रत्यक्ष अनुभूत गर्न पाएँ,’ राजकुमार ह्यारीले राष्ट्रपतिसमक्ष भने ।

गोर्खा सैनिकको लगन, इमानदारी, बहादुरी र बफादारीलाई नजिकबाट प्रत्यक्ष रूपमा नियालेका उनले राष्ट्रपतिसमक्ष त्यही विषयलाई स्मरण गरे । उनले गोर्खा सैनिक बाँकी विश्वका लागि सद्भावना राजदूतका रूपमा रहेको बताए । शीतलनिवासमा भएको भेटवार्तामा दुई देशबीच दुई शताब्दीदेखि रहँदै आएको मित्रवत् सम्बन्धका विविध पक्षमा छलफल भएको राष्ट्रपति कार्यालयले विज्ञप्ति जारी गर्दै जनाएको छ ।

राष्ट्रपति भण्डारीले नेपालको विकासमा साझेदार मुलुकका रूपमा बेलायतबाट ठूलो सहयोग हुँदै आएकामा आभार व्यक्त गरेकी थिइन् । उनले सबै नेपालीबीच सुपरिचित राजकुमारका पर्यटन, पर्यावरण, साहसिक र परोपकारीजस्ता कार्यबाट नेपाललाई योगदान पुग्ने विश्वास लिइन् ।

राजकुमारले भेटपछि विश्व सम्पदामा सूचीकृत पाटन दरबार क्षेत्र र नागबहालस्थित हिरण्यवर्ण महाविहारको अवलोकन गरे । उनी मध्याहन साढे १२ बजे पाटन पुगेका थिए । उनलाई नेवारी सांस्कृतिक पहिरनमा सजिएका युवतीहरूले स्वागत गरेका थिए ।

उनले पाटनमा रहेका विभिन्न ऐतिहासिक चोक तथा मन्दिरहरूको अवलोकन गरे । उनलाई हेर्न सर्वसाधाणको उल्लेख उपस्थिति थियो । उनले भत्किएर टेको लगाएका मन्दिरहरू देखेसँगै पुनर्निर्माणबारे जिज्ञासा राखे ।

कृष्ण मन्दिर, तलेजु, चार नारायणलगायत पुरातात्विक महत्त्व रहेको धार्मिक सम्पदाको अवलोकनसमेत गरे । उनको भ्रमण स्थलमा सुरक्षा कडा पारिएको थियो । उनले त्यहाँ भेटिएका विदेशी पर्यटकसँग समेत कुराकानी गरेका थिए ।

कुँदिरहेको काठ तथा ढुंगाका सामानहरू उनले आफैं कुँदेरसमेत देखाए । सिकर्मीसँगै काम गरे । उनले बर्दिया, पोखरा र लमजुङ पुगेर यसरी नै नेपालीसँग प्रत्यक्ष गफगाफ गर्नेछन् । बहादुर गोर्खाली जन्माउने आमाहरूलाई भेट्नेछन् भने नेपालको सुन्दर तस्बिर र टेलिभिजन हेरेर हुर्केका उनले यहाँको मनमोहक दृष्यावलोकन गर्नेछन् ।